Klimaatneutraal bij wet
De 27 lidstaten van de Europese Unie moeten tegen 2050 klimaatneutraal zijn. Dat is geen vage belofte, het staat straks in de wet. “De Europese klimaatwet, een initiatief van de Europese sociaal-democraten, is belangrijk om zowel Europese burgers als het bedrijfsleven de wettelijke garanties én investeringszekerheid te geven die noodzakelijk zijn om de omslag te maken naar een koolstofneutrale economie,” zegt Europees parlementslid Kathleen Van Brempt. Het parlement wil een ambitieuze inperking van broeikasgassen met 60 procent tegen 2030.
“De EU is geëvolueerd van een Gemeenschap van Kolen en Staal (EEG) naar wat in 2050 het eerste klimaatneutrale continent ter wereld zal worden,” zegt Van Brempt. “De Europese Klimaatwet verankert de klimaatdoelstellingen van het Akkoord van Parijs in bindende wetgeving. Op die manier maken we klimaatbeleid duidelijk en voorspelbaar voor alle Europese lidstaten. Dat is ook belangrijk voor ondernemers die willen investeren in bijvoorbeeld energieproductie, mobiliteit of infrastructuur. Hoe voorspelbaarder het beleid, hoe beter én gerichter de investeringsbeslissingen van bedrijven zullen zijn.”
De klimaatwet vormt de wettelijke fundering van de Green Deal. De wet vereist niet enkel dat de Unie in haar geheel klimaatneutraal wordt, maar ook alle lidstaten afzonderlijk. Dat betekent wel dat lidstaten uit Oost-Europa die nog sterk afhankelijk zijn van fossiele brandstoffen extra financiële ondersteuning moeten krijgen om die doelstellingen ook effectief te halen.
De klimaatwet legt voor elk decennium doelstellingen vast voor de afbouw van broeikasgassen. In het parlement werd gedebatteerd over de doelstellingen voor 2030, waarvan de Europese Commissie wenste dat die met ten minste 55 procent dalen ten opzichte van 1999, terwijl het parlement een ambitieuzere reductie eist met 60 procent. Tegen 2040 zou de uitstoot moeten dalen met 80 tot 85 procent, om een decennium later klimaat-neutraliteit te bereiken. Na 2050 moet de EU zelfs klimaatnegatief worden, wat betekent dat er meer broeikasgassen moeten verwijderd worden dan dat er nog wordt uitgestoten.
“De klimaatwet garandeert dat we geen 27 verschillende klimaatwetten of honderden van elkaar afwijkende ad hoc beslissingen hebben in de lidstaten. Essentieel is dat nu voorspelbaarheid en rechtszekerheid wordt gegarandeerd voor zowel lidstaatregeringen als voor investeerders in een koolstofneutrale economie.”
De klimaatwet verplicht ook tot de oprichting van een onafhankelijk adviesorgaan, de Europese Raad voor Klimaatverandering, dat voortdurend de maatregelen van de lidstaten zal beoordelen, de vooruitgang zal meten en adviezen kan geven. Ook lidstaten zelf moeten een eigen klimaatadviesraad oprichten en alle burgers en stakeholders betrekken bij hun klimaatbeleid. De vooruitgang die de lidstaten maken, wordt elke twee jaar gemeten en publiek gemaakt, waarop de Commissie, bij een gebrek aan vooruitgang, remediëringen zal aanbevelen.
De nieuwe klimaatwet verplicht de EU en de lidstaten eveneens om alle directe en indirecte subsidies aan fossiele brandstoffen uit te faseren tegen 31 december 2025. Belangrijk is ook dat de wet benadrukt dat de transitie naar een koolstofneutrale economie rechtvaardig moet verlopen, wat betekent dat energiearmoede moet bestreden worden en dat er voldoende ondersteuning is voor werknemers uit bijvoorbeeld de fossiele sectoren, zodat zij niet zonder inkomen vallen en via herscholing een job kunnen vinden in de duurzame economie.”
"De klimaatwet is uiteraard geen wondermiddeltje dat er voor kan zorgen dat we klimaatneutraliteit bereiken,” zegt Van Brempt. “Het garandeert echter wel dat we geen 27 verschillende klimaatwetten of honderden van elkaar afwijkende ad hoc beslissingen hebben in de lidstaten. Essentieel is dat nu voorspelbaarheid en rechtszekerheid wordt gegarandeerd voor zowel lidstaatregeringen als voor investeerders in een koolstofneutrale economie.”