Tijd om na te denken over een Herstelfonds met 24 lidstaten, zonder Polen en Hongarije

Nu Polen, Hongarije en sinds kort ook Slovenië de rest van de Europese lidstaten chanteren met de blokkering van de Europese begroting en het COVID-19 Herstelfonds, wordt het tijd om ons de vraag te stellen of we niet aan een plan B moeten werken. Dat zegt Europees parlementslid Kathleen Van Brempt. We kunnen ook met een coalition of the willing een Herstelfonds uitwerken voor lidstaten die wel de rechtsstaat respecteren.

Polen, Hongarije en Slovenië willen wel subsidies van de EU, maar vinden dat ze de basiswaarden van de Unie, de rechtstaat en de democratie niet hoeven na te leven. Omdat die landen niet willen dat Europese middelen afhankelijk worden gemaakt van het respect voor de principes van de rechtsstaat, blokkeren ze nu de Europese meerjarenbegroting en het Herstelfonds. Samen gaat het over 1,8 triljoen euro, middelen die nodig zijn om het economisch herstel na de COVID-19 crisis mogelijk te maken. “Drie landen gijzelen nu miljoenen bedrijven en gezinnen in de hele Unie”

“Wij zijn alvast niet van plan om een duimbreed toe te geven over dat rechtsstaatmechanisme waarover een akkoord werd bereikt met de Raad en de Europese Commissie,” zegt Van Brempt. “Diezelfde signalen ontvangen we van de andere grote pro-Europese partijen in het Europees parlement. De bal ligt in het kamp van de Raad die nu eindelijk kleur zal moeten bekennen. Vinden de lidstaten dat de EU gestoeld moet zijn op fundamentele democratische principes en op de rechtsstaat of toleren ze hele of halve dictaturen binnen de EU?”

“In het Europees parlement groeit de afkeer voor die autoritaire regimes met de dag en ik merk ook dat bij sommige regeringsleiders een einde lijkt te komen aan hun geduld.”

Polen en Hongarije lijken het spel alvast hard te willen spelen. Dat ze daarbij ook hun eigen bevolking en bedrijven treffen, lijkt hen niet te deren. Beide landen ontvangen veel geld van de EU en zouden ook uit het herstelfonds heel wat middelen krijgen. Voor Polen gaat het over 63.8 miljard leningen en subsidies, voor Hongarije over 16.7 miljard, bovenop de miljarden cohesiegeld die ze nu al ontvangen.

“Het komt er nu op aan dat op het niveau van de Europese regeringsleiders een oplossing wordt gevonden, maar als dat niet snel vooruitgang oplevert, moeten we toch aan alternatieven gaan denken,” zegt Van Brempt. “Het is niet onmogelijk om met 24 lidstaten, via een intergouvernementeel akkoord of anderszins, een Herstelfonds op te richten waaraan de landen die de rechtsstaat niet willen respecteren, niet kunnen deelnemen. In het Europees parlement groeit de afkeer voor die autoritaire regimes met de dag en ik merk ook dat bij sommige regeringsleiders een einde lijkt te komen aan hun geduld.”

“Voor de bevolking in Polen en Hongarije zou de piste om een Herstelfonds met 24 lidstaten op te richten niet gunstig zijn, maar we moeten eindelijk een punt durven zetten achter de voortdurende chantage door hun regeringen. Wie de Europese spelregels niet wil naleven, hoort eigenlijk niet thuis in de Unie.”