Europees Parlement pleit voor gecoördineerde uitstap uit het Energy Charter Treaty
Het Energy Charter Treaty voldoet niet aan de klimaatambities van de Europese Unie. Ook niet na de poging om het verdrag aan te passen. De Europese Commissie moet nu werk maken van een gecoördineerde uitstap uit het internationaal energieverdrag. Dat zegt het Europees Parlement in een resolutie die vandaag werd goedgekeurd. “Deze energiecrisis toont nog maar eens hoe belangrijk het is om onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen af te bouwen. Dat kan niet zolang we deel uitmaken van het Energy Charter Treaty,” zegt Europees Parlementslid Kathleen Van Brempt (Vooruit).
Het internationaal energiehandvestverdrag of het Energy Charter Treaty kwam de afgelopen jaren zwaar onder vuur te liggen. “Van bij de start was dat verdrag een slecht idee,” zegt Van Brempt. “Het idee van versterkte samenwerking was uiteraard nobel, maar door het verdrag te baseren op een verouderde en vervuilende technologie, hebben de deelnemende landen hun eigen klimaat- en energiebeleid onnodig een stok in de wielen gestoken.” Onder druk van de Europese Unie werd er de voorbije vijf jaar onderhandeld over een aanpassing van het verdrag. Onderhandelaars bereikten in juni van dit jaar een akkoord.
Het resultaat van die onderhandelingen is onvoldoende. Het verdrag ligt niet in lijn met het klimaatakkoord van Parijs en staat haaks op de klimaatambities van de Europese Unie. “Onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen is een probleem,” zegt Van Brempt. “Het is voor iedereen duidelijk dat we nu de omslag naar een duurzaam en klimaatneutraal energielandschap moeten maken. Maar met het Energy Charter Treaty krijgen fossiele brandstofbedrijven een stok achter de deur om dat beleid af te remmen.”
De Europese Unie wilt tegen 2050 klimaatneutraal zijn. Dat betekent dat het gebruik van fossiele brandstoffen al tegen 2030 voor een groot deel moet worden afgebouwd. Nieuwe investeringen in fossiele brandstoffen zijn helemaal uit den boze. Maar zelfs na de aanpassing van het verdrag worden investeringen in fossiele brandstoffen minstens tot 2033 en in het slechtste geval tot 2040 beschermd.
Het is onaanvaardbaar dat het fel bekritiseerde investor-state dispute settlement, dat we nog kennen uit de discussies over de handelsverdragen met de Verenigde Staten (TTIP) en Canada (CETA), behouden blijft. In die vorm van arbitrage beslissen private rechters in ontransparante procedures over het beleid van regeringen. Fossiele bedrijven kunnen schadeclaims indienen tegen beleid van regeringen dat hun niet zint. Dat blijkt in heel wat gevallen goed nieuws voor de fossiele industrie. “Niet het belang van de burger, maar het belang van de vervuilende industrie primeert. Overheden die hun verantwoordelijkheid nemen, worden gestraft,” zegt Van Brempt. “Voor de investeringsakkoorden die de Europese Unie aangaat, weigeren we pertinent elke vorm van private arbitrage. Waarom zouden we daar in het geval van de modernisering van het Energy Charter Treaty wel mee instemmen?”
De afgelopen weken nam de steun voor het Energy Charter Treaty snel af. De Europese Commissie vond niet de nodige meerderheid onder de Europese lidstaten om de zogezegde modernisering van het verdrag goed te keuren. De stemming daarover op de Energy Charter Treaty Conference, waar alle landen die deel uitmaken van het verdrag zich moesten uitspreken, werd uitgesteld. Italië stapte in 2015 al uit het verdrag. Recent kondigden ook Spanje, Polen, Frankrijk, Slovenië, Nederland, Duitsland en Luxemburg aan zich uit het verdrag te zullen terugtrekken.
Ook in ons land woedt het debat over het Energy Charter Treaty volop. Verschillende regeringspartijen en bevoegde ministers riepen al op om België uit het verdrag terug te trekken. “Maar de Vlaamse regering en in het bijzonder de N-VA blokkeren zo’n uitstap,” zegt Van Brempt. “Dat de Vlaamse bevoegde minister, Zuhal Demir, de kaart trekt van de fossiele industrie is onbegrijpelijk. En dat voor een regio die graag uitpakt met innovatie en technologische ontwikkeling.”
Het is voor de Europese Unie de enige geloofwaardige optie om zich gecoördineerd uit het verdrag terug te trekken. Het Europees Parlement geeft een duidelijk signaal aan de Europese Commissie dat ze werk moet maken van een plan voor een gecoördineerde uitstap. “Door langer vast te houden aan fossiele brandstoffen schieten we onszelf in de voet. Het is hoog tijd om schoon schip te maken en de deur van het Energy Charter Treaty achter ons dicht trekken.”