State of the Union schetst de visie en ambitie die wij van Europa verwachten
Meer nog dan haar aanvaardingsspeech, is de eerste State of de Union de lakmoesproef voor de voorzitter van de Europese Commissie. Commissievoorzitter Ursula Von Der Leyen is met glans geslaagd en presenteerde zich als een grote Europese staatsvrouw. Dit was de eerste State of the Union waarin de mens centraal stond. Von Der Leyen liet duidelijk gezondheidszorg en sociale rechtvaardigheid voor gaan op economische competitiviteit. Ze schetste een toekomstbeeld van een Europa dat veel meer is dan een interne markt, maar een waardenproject dat de basisvrijheden en rechten van haar burgers wil vrijwaren en versterken.
Von Der Leyen maakte duidelijk dat de sociale pijler van de Unie prioritair is en dat de commissie bereid is de eerste stappen nu te zetten met een regelgevend kader voor een Europees minimumloon. “Een minimumloon werkt en het wordt de hoogste tijd dat werken ook loont,” zei ze, waarbij ze aangaf dat haar voorkeur uitgaat naar collectieve arbeidsonderhandelingen.
Europa zal haar ambities met de Green Deal nog versterken, zei Von Der Leyen, met ondermeer ambitieuzere uitstootbeperkingen van “ten minste” 55 procent, een totale hertekening van de klimaat- en energieregels van de Unie en ambitieuze mechanismes om groene financiering mogelijk te maken. De transitie moet ook rechtvaardig gebeuren, zodat elke Europeaan mee kan. Ze gaf aan dat Europa wereldwijd het voortouw moet nemen om de akkoorden van Parijs effectief te halen. De Green Deal is de basis voor de economie van morgen én het kompas om vandaag uit de crisis te geraken.
Maar nog het sterkst kwam Von Der Leyen uit de hoek als ze het had over de Europese waarden, de democratie, de rechtstaat en de bescherming van basisrechten. Europa moet met één stem spreken als het gaat over mensenrechten, wat betekent dat de Raad eindelijk de moed moet hebben om stemmingen met gekwalificeerde meerderheid toe te laten. Ze nam ook duidelijk standpunt in over de noodzaak voor een menswaardige Europese asiel- en migratiepolitiek, en waarschuwde voor opkomend racisme en anti-semitisme in de Unie zelf. Von Der Leyen wil racisme zwaar aanpakken en de lijst met Europese misdrijven uitbreiden naar alle ‘haatpraat’ of die nu gericht is tegen ras, religie, gender of seksualiteit. Ze stak ook de Europese LGBTI-mensen een hart onder de riem door te verduidelijken dat “zijn wie je bent géén ideologie is, maar een recht. Elke lidstaat heeft de plicht LGBTI-rechten te beschermen.
De speech van Von Der Leyen schetste de visie en de ambitie die wij als sociaal-democraten van Europa verwachten. Von Der Leyen onderscheidde zich van alle commissievoorzitters voor haar, die allen het Europa van gisteren wilden beschermen, terwijl Von Der Leyen de richting wijst naar het Europa van morgen. Opvallend daarbij was de de commissievoorzitter de Europese burgers vaak rechtsreeks aansprak en in het bijzonder de jongeren die verlangen om in een rechtvaardige en gezonde samenleving te wonen. Dat kan, zei Von Der Leyen, als we echt samen werken in Europa.