Met nieuwe wetsvoorstellen brengt Polen de gezondheid van vrouwen en de LGBTI-gemeenschap in gevaar
Polen zet opnieuw een volgende stap in de afbraak van de rechtsstaat en de fundamentele rechten van haar bevolking. Zo wil de Poolse regering een instituut voor demografie oprichten. Het instituut krijgt uitzonderlijke juridische bevoegdheden, waardoor het kan tussenkomen in scheidingen, adopties en zwangerschappen. Ook de oprichting van een zwangerschapsregister, dat het toezicht op vrouwen verder verstrengt, ligt op tafel. “Het gaat compleet de foute kant op,” zegt Europees Parlementslid Kathleen Van Brempt (Vooruit). “Met dergelijke verregaande maatregelen kleedt de Poolse regering de rechten van vrouwen en LGBTI-personen verder uit.” Een groep Europarlementsleden vraagt de Europese Commissie en de Raad om in te grijpen.
De voorstellen die in Polen op tafel liggen willen de verworven seksuele en LGBTI-rechten terugschroeven. De oprichting van een Instituut voor Familie en Demografie, een voorstel dat werd gelanceerd op 30 november, moet de bevolkingsdaling in het land tegengaan. Het zou toegang hebben tot persoonlijke informatie van burgers, kunnen tussenkomen in rechtszaken en burgers voorlichten over de ‘cruciale rol van het gezin voor de sociale orde’. “Zo een instituut lijkt legitiem en veel landen doen beroep op gelijkaardige onderzoekscentra,” aldus Van Brempt. “Maar in het Poolse geval zou het bijzondere juridische macht toebedeeld krijgen. Het kan gerechtelijke procedures over familiezaken initiëren of erin tussenkomen, zoals over scheidingen, adopties en zwangerschappen. In de Poolse context, waar vrouwen- en LGBTI-rechten de laatste jaren meermaals op de helling zijn komen te staan, kan dat tot uitwassen leiden die deze groepen verregaand stigmatiseren en discrimineren, bijvoorbeeld door het ouderschapsrecht voor de LGBTI-gemeenschap te ontnemen.”
“Een verbod op abortus leidt niet tot minder abortussen of tot minder schrijnende toestanden in gezinnen, wel integendeel. Het leidt tot onveilige en onhygiënische abortussen in de clandestiniteit, meer kinderen in de pleegzorg en meer explosieve familiesituaties.”
Het instituut zou in tandem opereren met een zwangerschapsregister dat mits goedkeuring vanaf januari 2022 operationeel wordt en waar het volledige toegang toe krijgt. Het verplicht dokters om alle zwangerschappen, miskramen en abortussen aan de overheid te rapporteren. “Dit gaat om verregaande inzage in persoonlijke data rond huwelijken, anticonceptie en vruchtbaarheid. De medische geschiedenis van ieder persoon kan zo als een juridisch wapen worden ingezet wanneer die niet in de pas van de regering loopt,” waarschuwt Van Brempt. “Wat de Poolse regering doet is niet minder dan het de facto onder toezicht plaatsen van vrouwen, zodat ze sneller kunnen opgespoord en vervolgd worden bij zwangerschapsafbreking of abortus. Dat is hallucinant en ronduit gevaarlijk. Een verbod op abortus leidt namelijk niet tot minder abortussen of tot minder schrijnende toestanden in gezinnen, wel integendeel. Het leidt tot onveilige en onhygiënische abortussen in de clandestiniteit, meer kinderen in de pleegzorg en meer explosieve familiesituaties.”
Leden van de ultraconservatieve PiS-partij schaarden zich in het verleden al achter voorstellen die zo ver gingen om gevangenisstraffen te zetten op abortus. “Als de slinger verder doorslaat, kan dat ook nog leiden tot veroordelingen van wie bijvoorbeeld een miskraam heeft of noodanticonceptie heeft gebruikt.”
Het Europees Parlement veroordeelde in twee resoluties op 16 september en 19 oktober al de afbraak van de rechtsstaat en de beknotting van de mediavrijheid in Polen. Het veroordeelde ook al meermaals de abortusban en vroeg om toegang van Poolse vrouwen tot abortus in andere lidstaten. Met deze brief vragen de leden van het Europees Parlement de Europese Commissie en de Raad om verdere actie te ondernemen tegen de manier waarop de Poolse regering de rechten van vrouwen en de LGBTI-gemeenschap verder onder druk zet. “Deze maatregelen gaan in tegen de waarden waarop de EU is gebouwd. We kunnen niet blijven toekijken en niets doen,” aldus Van Brempt.