Europees Parlement wil gouden paspoorten voor Russische oligarchen verbieden

Het Europees Parlement wil een verbod op de zogenaamde gouden paspoorten. Via dergelijke regelingen kunnen personen uit derde landen in sommige lidstaten een Europese nationalteit verwerven in ruil voor passieve investeringen. De gouden paspoorten worden voornamelijk toegekend aan Russische oligarchen, die hiermee hun financiële belangen veiligstellen in de EU. “Het Parlement vraagt daarom ook om het staatsburgerschap en de verblijfsrechten die in het verleden werden toegekend aan personen die banden hebben met Poetin of onder de recente EU-sancties vallen, in te trekken,” zegt Europees Parlementslid Kathleen Van Brempt. 

Voor een investering van amper 60.000 euro verblijfsrechten aankopen in de Europese Unie en zo ook het recht krijgen om vrij binnen de EU te reizen en zaken te doen. Het klinkt absurd, nochtans zijn er jaarlijks naar schatting 6.000 mensen die gebruik maken van dergelijke investeringsregelingen om een gouden paspoort of een gouden visa te bemachtigen. “Rijke buitenlandse investeerders, vooral uit China en Rusland, omzeilen zo de normale regels voor het verwerven van een Europese nationaliteit of het recht op verblijf in de Europese Unie. Vaak zonder dat ze één voet in de Europese Unie hebben gezet,” zegt Van Brempt. “In het bijzonder de regelingen rond de gouden paspoorten, die te koop zijn in Bulgarije, Malta en Cyprus, zijn al langer een doorn in het oog van het Parlement. Via deze regeling kunnen oligarchen de nationaliteit van een EU-lidstaat kopen, waarmee ze automatisch ook Europese burgers worden. Daardoor krijgen ze het recht om in elk Europees land te wonen, studeren en zaken te doen. Het Europees burgerschap zomaar verkopen aan de hoogste bieder, is een compleet fout signaal en werkt corruptie in de hand. We eisen daarom dat de Europese Commissie tegen het einde van de legislatuur de praktijk van de gouden paspoorten verbiedt.”

Het bestaan van de gouden paspoorten heeft ook zware gevolgen voor de economische sancties tegen Russische oligarchen.  “Bijna de helft van alle jaarlijks uitgereikte paspoorten gaat naar rijke Russen, waarvan een deel ook nauwe banden heeft met het regime van Vladimir Poetin,” zegt Van Brempt. “Zo’n gouden paspoort beschermt hen tegen de Europese economische sancties die de afgelopen jaren werden ingesteld. Dat is onaanvaardbaar. We vragen daarom dat de lidstaten alle lopende aanvragen vanuit Rusland stopzet en de in recente jaren toegekende gouden paspoorten herziet om er zeker van te zijn dat personen verbonden aan het regime van Poetin hun burgerschap verliezen of de rechten die daaraan verbonden zijn op z’n minst tijdelijk niet kunnen uitoefenen.”

Daarnaast vraagt het Parlement aan de Europese Commissie om werk te maken van een algemeen kader dat de gouden visa reguleert. Deze visa geven permanent recht op verblijf in de EU, maar niet de nationaliteit. “We moeten er voor zorgen dat de regels op Europees niveau worden geharmoniseerd en er werk wordt gemaakt van hogere minimumstandaarden en strengere controles,” zegt Van Brempt. Zo wilt het Europees Parlement dat de veiligheidscontroles voor de aanvrager worden aangescherpt en de regels rond gezinshereniging worden verstrengd. “Wie een gouden visum aanvraagt, zou permanent in de Europese Unie moeten verblijven. Er moet een strengere veiligheidscontroles op investeringsprogramma's komen, zoals het doorlichten van politiegegevens en financiële achtergrondcontroles. Bovendien moeten ook de familieleden worden doorgelicht en mag er geen sprake zijn van automatische gezinshereniging.”