Europese sociaaldemocraten eisen inperking van onderaannemingsketens
De volgende Europese Commissie moet wetgeving op tafel leggen om lange onderaannemingsketens in te perken. Dat zegt Europees Parlementslid Kathleen Van Brempt (Vooruit), vice-voorzitter van de sociaaldemocratische fractie in het Europees Parlement. “Europa kan niet blijven wegkijken van uitbuiting en misbruik op onze arbeidsmarkt.”
Zomer 2022. Op de werf van chemiereus Borealis in de Antwerpse haven worden schrijnende gevallen van mensenhandel ontdekt. In totaal worden meer dan 170 slachtoffers geïdentificeerd. Het gaat om werknemers die via een ingewikkeld web van internationale onderaannemingen naar ons land worden gebracht en hier in mensonwaardige omstandigheden worden tewerkgesteld. “De zaak Borealis is ronduit schokkend, maar helaas geen alleenstaand geval,” zegt Van Brempt. “Van het schrijnende verhaal van de ingestorte school in de Antwerpse wijk Nieuw Zuid tot de schokkende case waarbij een Indiase seizoensarbeider in Italië na een arbeidsongeval met afgerukte arm werd achtergelaten en stierf. De voorbeelden zijn legio. Zowel in ons land, als in andere landen in de Europese Unie.”
Volgens de sociaaldemocraten vormen te lange en complexe onderaannemingsketens een belangrijk deel van het probleem. “Toen in december vorig jaar 5 arbeiders omkwamen nadat een bouwlift in het Zweedse Sundbyberg 8 verdiepingen naar beneden kwam, kon de aannemer meer dan een week lang niet bevestigen dat de slachtoffers weldegelijk op de bouwwerf aan de slag waren. De realiteit is: hij wist het gewoon niet,” zegt Van Brempt. Er waren 119 onderaannemers actief op de Zweedse werf. Bij de school in Antwerpen waren dat er 249. De site van de Leopoldskazerne in Gent zag meer dan 1000 onderaannemers passeren. In sommige maanden liep dat aantal op tot 220 onderaannemers op hetzelfde moment. “Hoe kun je een werkplek controleren als de aannemer die is ingehuurd om het werk uit te voeren, weer een ander inhuurt om het werk uit te voeren, die op zijn beurt weer een derde inhuurt ... enzovoort?”
“Hoe kun je een werkplek controleren als de aannemer die is ingehuurd om het werk uit te voeren, weer een ander inhuurt om het werk uit te voeren, die op zijn beurt weer een derde inhuurt ... enzovoort?”
De Europese sociaaldemocraten eisen daarom een initiatief van de Europese Commissie om lange onderaannemingsketens te beperken. “Vandaag is het, ondanks initiatieven van sommige lidstaten, wachten op een nieuw drama,” zegt Van Brempt. “Enkel met een gezamenlijk Europees initiatief kunnen we de strijd tegen sociale dumping, uitbuiting en misbruik verder opdrijven. De focus moet daarbij liggen op sectoren met een hoger risico op arbeidsuitbuiting en werkgerelateerde criminaliteit, zoals de bouw, het transport, de schoonmaaksector en de voedingsindustrie. De verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid van onderaannemers moet worden uitgebreid en er moet nieuwe wetgeving komen voor arbeidsbemiddelaars.”
Daarnaast willen de sociaaldemocraten ook dat de nationale arbeidsinspecties én de Europese arbeidsautoriteit worden versterkt. “De controle op bestaande wetgeving moet beter,” zegt Van Brempt. Dat blijkt ook uit de controles die worden uitgevoerd op rij- en rusttijden in de transportsector. Vier jaar na de invoering ervan weten we dat de regels massaal met de voeten worden getreden. Bij een recente controle in de Antwerpse haven werden op enkele uren tijd meer dan 200 inbreuken vastgesteld. In totaal werd meer dan 250.000 euro aan boetes uitgeschreven. Bij een eerdere controleactie in de Benelux bleek meer dan de helft van de gecontroleerde vrachtwagens de regels te overtreden. “Zonder betere controle blijft wetgeving in praktijk te vaak dode letter. De Europese Commissie moet het evaluatierapport van het Europese mobiliteitspakket aangrijpen om lidstaten aan te manen de nationale arbeidsinspecties te versterken. Tegelijk moet ook de Europese arbeidsautoriteit het mandaat krijgen om zelf controles uit te voeren.”
“Zonder betere controle blijft wetgeving in praktijk te vaak dode letter. ”
Van Brempt noemt de strijd tegen sociale dumping en uitbuiting één van de sociale prioriteiten voor de Europese sociaaldemocraten. “Europa kan niet blijven wegkijken van uitbuiting en misbruik op de arbeidsmarkt. Dergelijke praktijken ondergraven de positie van werknemers, eerlijke bedrijven en de geloofwaardigheid van de Unie zelf. We verwachten van de Commissie dat ze haar verantwoordelijkheid neemt.”